|
|
 De kapel van O.L.Vrouw van Kevelaer, vlakbij de grens met Nederland. Sinds halfweg de 17de eeuw (na het tijdperk van het Gasthuis ten Bunderen in Moorslede) is het een populair Mariaoord in de Lage Landen. Tijdens de Middeleeuwen trokken er tal van Vlaamse pelgrims naar enkele populaire bestemmingen in Duitsland. Drie daarvan lagen in het Rijn-Maasgebied: Keulen, Aken en Trier. Ook Bad Wilsnack, in het Noord-Duitse Pruisen en de Hanzestad Lübeck aan de Oostzee waren publiekstrekkers. Vanaf 1250 stuurden kerkelijke of wereldlijke rechtbanken in de Nederlanden mensen verplicht op bedevaart naar deze cultusplaatsen, als straf voor een of ander vergrijp. Het pelgrimsoord Keulen wordt elders op deze website uitgebreid voorgesteld en komt hier dus niet aan bod. Aken Zijgevel van de Dom van Aken. De Dom van Aken (in de duitse deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen) is een gotische uitbouw van de centrale achthoekige hofkapel (792-804) van Karel de Grote, die deel uitmaakte van zijn paleis (Palts). Gedurende 4 eeuwen was het de grootste kerk ten noorden van de Alpen. Bij de inwijding door paus van zijn hofkapel, in 805, liet Karel de Grote 4 kostbare relieken vanuit Jeruzalem overbrengen: de windselen en de lendendoek van Jezus, de onthoofdingsdoek van Johannes de Doper én de tunica (= onderkleed) van de Maagd Maria.  Het Mariaschrijn in de Akense Dom met de reliek van het onderkleed van de H. Maagd. Deze 4 relikwieën, waarvan het Mariakleed het meest tot de verbeelding sprak, worden bewaard in een prachtig 13de eeuws Mariaschrijn, opgesteld achter het hoofdaltaar in het koor van de Dom. Ze waren in de Middeleeuwen het voorwerp van diepe verering voor vele pelgrims, ook vanuit Vlaanderen. Vanaf 1349 werden de relieken om de 7 jaar uit het schrijn gehaald en uitgestald, t.g.v. de grote Akense bedevaart ("Heiligtumsfahrt").
Zoals uit elk heiligdom brachten de bedevaarders insignes (pelgrimstekens) mee als souvevirs uit Aken. Het exemplaar links vertoont een tronende Madonna met Kind en met een leliestaf in de hand. Op het voorbeeld rechts zien we het Mariakleed, gehangen over een stang en aan beide zijden vastgehouden door een engel. Eronder is een cirkelvorm, waarin een spiegeltje werd vastgemaakt om de genadestralen van de vertoonde relikwie(kast) op te vangen en a.h.w. vast te houden. Trier Voorgevel van de St. Matthiasabdij in Trier. Trier, de oudste stad van Duitsland (in de deelstaat Rijnland-Palts, aan de oever van de Moezel), oefende in de Middeleeuwen een grote aantrekkingskracht uit op pelgrims, omdat die stad, als énige benoorden de Alpen, in het bezit was van het gebeente van de - voor velen onbekende - apostel Mattias, en dus kon wedijveren met Rome (St. Petrus) en Compostela (St. Jacobus de Meerdere). Volgens de Handelingen der Apostelen (1, 15-26) werd deze Mattias, een schriftgeleerde, door de 11 apostelen door loting verkozen tussen Hemelvaart en Pinksteren als plaatsvervanger van Judas Iskariot, na diens verraad en zelfmoord. Volgens de overlevering stierf Mattias circa 63 in Jeruzalem de marteldood door steniging.  Grafmonument van de apostel Mattias in de abdijkerk in Trier Zijn gebeente zou in de 4de eeuw door keizerin Helena, de moeder van de eerste Romeinse christen keizer Constantijn, uit het H. Land zijn overgebracht naar Trier. In 1127 zou bij restauratiewerken in de karolingische benedictijnerabdij een graf aan het licht gekomen zijn, dat het gebeente bevatte van de apostel Mattias (Mathijs). Sindsdien kwamen talloze pelgrims naar de 12de eeuwse romaanse kerk van de St. Matthiasabdij om er de apostelrelieken te vereren. Net zoals de Driekoningen in Keulen was "Sente Mathijs te Trieren" zeer bekend in onze streken. In de periode tussen 1338 en 1490 werden veel Vlaamse strafpelgrims door kerkelijke of burgerlijke rechtbanken er naartoe gestuurd.  De Dom van Trier, de oudste bisschopskerk van Duitlsand. De bedevaarders gingen in Trier ook de reliek van de Heilige Rok vereren. Het ging om het onderkleed (tuniek), zonder naad en uit een stuk geweven, dat Jezus droeg op weg naar zijn kruisiging en waarvoor de Romeinse soldaten aan de voet van het kruis dobbelden (Joh. 19, 23-24). Volgens een 11de eeuwse overlevering werd deze kostbare reliek in 326 door de H. Helena, moeder van keizer Constantijn, geschonken aan de bisschop van Trier (volgens een andere legende bracht Karel de Grote de H. Rok naar het Franse Argenteuil!).  De Heilige Rok van Jezus. Trier, Dom, Heiligdomskamer. Het eerste historisch document dook pas op in de 11de eeuw: de Heilige Rok ("Tunica Christi") werd in 1196 ingemetseld in het hoofdaltaar van de aloude Dom St. Pieter en werd vanaf 1512 nu en dan openbaar vertoond. In de 18e eeuw werd de Heilige Rok opgehangen in een zilveren schrijn in een speciaal daarvoor gebouwde barokke kapel, de zogeheten Heiligdomskamer, van de Dom. Een tentoonstelling van de H. Rok in 1959 trok bijna 2 miljoen pelgrims. Tijdens de laatste expositie in 1996 telde men zowat 700.000 bezoekers. Bad Wilsnack De St. Nikolauskerk in Bad Wilsnack. Bad Wilsnack (in de huidige Noord-Duitse deelstaat Brandenburg) was een van de bekendste Duitse bedevaartsoorden. In 1383 stak een ridder, die overhoop lag met de plaatselijke bisschop, het hele dorp Wilsnack in brand. In de ruïne van zijn kerk vond de pastoor op het altaar 3 hosties terug, die ongeschonden waren gebleven en doordrengd met bloed. Honderdduizenden pelgrims uit héél noordelijk Europa trokken gedurende meer dan 170 jaar lang naar Wilsnack om er de 3 miraculeuze bloedhosties te vereren. Onder hen bevonden zich ook veel devotie- en strafpelgrims uit Vlaanderen.  Beschilderd houten schrijn van de verdwenen mirakelhosties. Met de opbrengsten werd de huidige St. Nikolauskerk gebouwd. Tijdens de Lutherse Reformatie daalde het aantal pelgrims. In 1552 verbrandde de eerste protestantse dominee van Wilsnack de 3 wonderhosties en zo kwam er abrupt een einde aan de bedevaarten "ten heyligen bloede". In een kapel van de kerk in Bad Wisnack wordt nog het 15de eeuwse beschilderd houten schrijn van de bloedhosties bewaard.  Pelgrimsteken van Wilsnack met de 3 mirakelhosties (1396).
Lübeck De gotische Mariakerk in de noordduitse havenstad Lübeck. Lübeck is een havenstad aan de Baltische Zee, in de noordelijke Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein. Tussen 1250 en 1351 werd er de imposante gotische Marienkirche met haar 2 hoge torens gebouwd, op initiatief van en met geld van de plaatselijke burgerij en van rijke kooplui. Lübeck vormde toen, samen met Brugge en Londen, een van de welvarendste zogeheten Hanze-handelsteden in de landen palend aan de Oost- en Noordzee. Veel Vlaamse strafpelgrims werden naar het Maria-heiligdom gestuurd. Blijvende herinneringen aan die historische banden met Vlaanderen zijn een Antwerps altaarretabel in de kerk en het beroemde schilderij "de Kruising" (1491) van Hans Memling in het St. Annen-Museum van Lübeck, besteld door een plaatselijke koopman.  Kruisiging. Hans Memling, altaartriptiek, (fragment van het middenpaneel), 1491. Lübeck, Museum St. Annen.
|
