|
|
|
| De missiepost Basankusu - onderwijs |
de ploeg van onderwijszusters in 1936
catechumenaat voor vrouwen
De eerste groep missiezusters start al in 1928 met het catechumenaat voor vrouwen, zoals de Mill Hill Fathers al jarenlang in al hun missieposten doen voor de mannen. Maar dat godsdienstonderricht aan doopleerlingen heeft aanvankelijk plaats in een bouwvallig huis, en vervolgens in een gebouwtje van de boerderij. In maart 1930 betrekken de zowat 50 vrouwelijke catechumenen een gloednieuw stenen verblijf bij de zustermissie. Het omvat een klaslokaal, 2 keukens en 2 slaapzalen voor de meisjes die te ver van school wonen en niet kunnen intrekken bij familieleden.
Simon de catechist met vrouw en kind
's Voormiddags, van 8 tot 11u werken de leerlingen in groepen: helpen in de kloostertuin en bij de was, wegen onderhouden, hout kappen en water aanbrengen voor de keuken, maniok bereiden, enz. Om 12 u krijgen ze godsdienstonderricht van de catechist en om 14 u les van een zuster (ook huishoudelijke en hygiënische vaardigheden aanleren). Daarna zijn ze vrij tot het avondgebed en moeten dan naar binnen tot de ochtendmis. Het catechumenaat duurt ongeveer 4 jaar, tot de vrouwen de noodzakelijke kennis hebben van de christelijke leer en moraal. Dat wordt getest in een eindexamen. Wie slaagt en een goed gedrag heeft krijgt toegang tot het doopsel, de Eerste Communie, het kerkelijk huwelijk, enz. In 1945, na WO II, wordt het catechumenaat stopgezet. Het gebouw wordt aangepast voor de middelbare school (2 klaslokalen) en doet, nog later, dienst als een voorraadmagazijn van de school.
het lager onderwijs
-
de lagere school
Zr Maria-Josepha Braeckman met enkele leerlingen
De lagere meisjesschool gaat op 15 februari 1927 van start in een voorlopige gebouw, met zowat 100 leerlingen, gespreid over 2 klassen. In 1930 worden nieuwe klaslokalen én een nieuw internaat gebouwd. Voortaan worden de jongens vanaf het 2de studiejaar naar de school van de Mill Hill paters gezonden.
twee gebouwen van het lager onderwijs
Na de zomervakantie van 1931 komen de nieuwe klaslokalen ter beschikking: de meisjes-leerlingen van de 5 studiejaren zijn nu ondergebracht in 18 lokalen. Sinds 1948 staan hulp-monitricen de zusters bij. In 1950 komt er een 6de studiejaar bij. Vanaf 1957 wordt stilaan in het Frans les gegeven.
een klas met inlandse zuster, Sr. Solange Bombale
In 1959 is het schoolgebouw (met 2 rijen klassen) afgewerkt, zoals het er vandaag nog uitziet. Het aantal leerlingen stijgt in de loop der jaren spectaculair: in 1970 zijn het er 840, in 1985 al om en bij de 1.000, en in 1995 niet minder dan 1.250, gespreid over 23 klaslokalen!
het internaat van de lagere school
Zr Godelieve Deryckere animeert de meisjes van het internaat. De Algemene Overste
Carolina Pype (rechts), op visitatiebezoek, kijkt geamuseerd toe (1964)
Aanvankelijk zijn de leerlingen van de lagere school allemaal externen. In 1928 komt er een internaat voor een 12-tal inlandse meisjes, voorlopig gevestigd in een magazijn, later in een vleugel van de nieuwe boerderij. Het aantal internen groeit snel aan: 40 (in 1929) en al ongeveer 120 (in 1932). Ze worden uiteindelijk ondergebracht in een nieuw gebouw met 2 grote slaapzalen, refter, douche, keuken, ziekenzaal, magazijntjes en een slaapkamer voor 2 zusters aan de beide uiteinden. Dat vroegere internaat van de lagere school is nu lokaal voor de "Mama Katoliko" met 2 burelen.
de metropolitane school
Tijdens de Tweede Wereldoorlog openen de missiezusters, op aandringen van de kolonialen, in juni 1943, een dagschool met internaat voor kinderen van blanken (vooral Belgen, maar ook Portugezen, Grieken en Italianen), de zogeheten "metropolitane school". De voertaal is voor alle vakken het Frans. De 2 klaslokalen en de slaapzaal van het internaat zijn ondergebracht in het in 1940 gesloten tehuis voor weeskinderen. Op kosten van de Staat wordt in 1950 een groter internaatsgebouw opgetrokken, dat tevens voldoende ruimte biedt voor de 6 studiejaren van meisjes én jongens. Er is een busdienst ingelegd voor het vervoer van de externen
de metropolitane school
Vanaf 1955 krijgen ook een aantal kinderen van Congolezen (verplegers, ambtenaren, enz) toegang tot de school. Bij het uitbreken van onlusten na het uitroepen van de onafhankelijkheid (1960) blijven de blanke kinderen noodgedwongen weg, omdat ze voor onbepaalde tijd met hun ouders naar België vertrekken. Van dan af staat de school exclusief open voor de kinderen van de Congolese "évolués", en inlandse monitors en monitrices zijn ingeschakeld. De voertaal van de lessen blijft evenwel het Frans, behalve voor het vak Godsdienst, dat in het Lomongo wordt onderwezen. Maar al na één schooljaar sluit de school haar deuren en biedt het gebouw gedurende verscheidene jaren slaapgelegenheid aan enkele zusters en huisvesting aan Lisette Snels, een blanke "Medewerkster van het Apostolaat", lesgeefster in de middelbare school. Vanaf 1975 wordt het aangewend als postulaat en noviciaat voor de pas zelfstandig geworden inlandse zuster-congregatie "Les Soeurs Thérésiennes de Basankusu".
de bewaarschool
Een leken-monitrice en Sr Rose (rechts) op stap met de kleuters
Vanaf 1993 zijn in het vroegere internaatsgebouw 2 klaslokalen vrijmaakt voor een kleuterschool met ongeveer 50 leerlingen. Twee inlandse zusters staan aan het hoofd.
het middelbaar onderwijs
de huishoudschool
de naaiklas in Basankusu
de klas van Mr Marie-Jeanne Alderweireldt
- In 1933 start, in het verlengde van het lager onderwijs, een huishoudschool voor meisjes, de zogeheten "Ecole Ménagère Post-Primaire". In het eerste leerjaar zijn meteen 15 leerlingen ingeschreven. In 1934 zijn er al 2 leerjaren, gespreid over 4 klaslokalen. Naast een aantal algemene theoretische vakken krijgen de meisjes praktische lessen inzake hygiëne, voorkomen van ziekten, voeding, kinderverzorging enz. Aan het einde van het tweede leejaar wordt de afgestudeerden een certificaat gegeven. In 1940 is deze post-primaire huishoudschool al bevolkt door 140 leerlingen!
de slaapzaal van het internaat
- Vanaf 1948 maakt de "Ecole Ménagère Post-Primaire" plaats voor een heus lager-middelbare huishoudschool ("sixième sélectionnée") met bijhorend internaat, gespreid over 3 leerjaren. De eerste diploma's worden na 3 jaar uitgereikt. In 1952 zorgt het "Fonds du Bien-être Indigène" (F.B.I.), ofwel "Fonds voor Inlands Welzijn"* voor splinternieuwe gebouwen, inclusief modelhuisjes - om er te leren koken en huishouden - en een kleine boerderij. (* Het Fonds is het jaar voordien opgericht door onderwijsminister Wigny, en zal tussen 1948 en 1951 zo'n 168 miljoen BEF investeren in nieuwe schoolgebouwen of in verbouwingen en nieuwe schooluitrustingen).
klas van het 3de middelbaar
- Vanaf 1956 is er een volledige middelbare huishoudschool, met pedagogische begeleiding, "Ecole Ménagère Pédagogique" (E.M.P.) genoemd. Deze secundaire school met pedagogische strekking vormt monitricen, die in de missieposten de lagere klassen zullen leiden onder toezicht van de daar onderwijzende missiezusters. Na 3 jaar, in 1959, worden de diploma's uitgereikt aan de eerste lichting afgestudeerde monitrices.
groep schoolmeisjes
- Het schooljaar 1971-72 luidt een nieuwe fase in. De huishoudschool evolueert naar een "Ecole Professionelle", een middelbare school voor beroepsonderwijs (Snit en Naad), van het korte type. Na 3 leerjaren, en vanaf 1981 na 4 leerjaren ontvangen de afgestudeerde meisjes een brevet.
Snit en Naad, 4de A (1988)
wiskunde-les in de "oriëntatie-cyclus", met Zr Rolande
een klas met Sr Félicité
- Vanaf 1988 wordt deze beroepsschool een volwaardige humaniora ("Humanité Commerciale"), richting "Handel en Administratie", hogere cyclus.
de monitricenschool
ochtendgroet aan de vlag
défilé van de meisjes middelbare school
- In 1957 gaan de zusters van start met een "Ecole de Monitrices" , een school voor monitrices, verwant met de normaalschool bij ons. Ze omvat vier leerjaren ("cours court"). In 1961 behalen 7 meisjes hun (officiëel erkend) diploma ("brevet d'aptitude"). Oud-leerlingen van de school onderwijzen sindsdien in de scholen van de missieposten (nu 'parochies' geheten) van het bisdom.
- vanaf 1965 breidt de monitricenschool uit tot "Apprentissage Pédagogique Brevet Instituteur" (A.P.P.B.I.), bestaande uit 4 jaar algemeen middelbaar onderwijs, met een bijkomend jaar pedagogie/didactiek, 5 leerjaren dus ("cours long").
het 4de leerjaar Pedagogie, met Zr Rolande
- vanaf 1974 wordt de monitricenschool een "Humanité Pédagogique", een volwaardige humaniora, richting pedagogie, voor toekomstige onderwijzeressen. In 1978 worden, na een staatsexamen, de eerste staatsdiploma's uitgereikt. In 1986 telt de school ongeveer 180 leerlingen.
een groep leerlingen (2004)
Halfweg de jaren tachtig zijn er in de middelbare meisjesschool in totaal om en bij de 250 leerlingen tussen de 12 en 20 jaar, waarvan 70 internen. De humaniora heeft een structuur die vergelijkbaar is met het VSO bij ons: een 1ste gemeenschappelijke oriënterende graad van 2 leerjaren "cycle d'orientation"), en daarna een opsplitsing in twee richtingen, "Handel en Administratie" en "Pedagogie", voor elke sectie nog eens 4 leerjaren. Aan het eind van de 6 leerjaren is er een (héél moeilijk!) staatsexamen en volgt de uitreiking van de officiëel diploma's.
een leerlinge van de richting "Handel en Administratie" 3A
De middelbare meisjesschool van de zusters in Basankusu is één van de beste van het land, met goede resultaten bij de staatsexamens: jaarlijks studeren 20 à 30 meisjes af. Dat resultaat is des te merkwaardiger omdat de leerlingen er minder studietijd en moeilijker toegang hebben tot de media (pers, omroep) dan in de steden. Een deel van de afgestudeerden volgt verder universitair onderwijs. Het is de enige middelbare meisjesschool van het bisdom Basankusu. Alle andere middelbare scholen zijn gemengd: ze bestaan overwegend uit jongens; de meisjes vormen er een minderheid en slechts enkelen van hen halen de eindstreep.
|
