|
|
7. HET 20STE-EEUWS HOOFDKLOOSTER TEN BUNDEREN (1923-2004) De statige voorgevel van het vorige moederklooster, aan de Stationsstraat 49. Dit hoofdklooster werd gebouwd ter vervanging van het 19de-eeuwse moederklooster van de Zusters van Ten Bunderen gelegen aan de (huidige) 6de Jagersstraat, dat nagenoeg volledig in puin was geschoten naar het einde toe van Wereldoorlog I (1914-18). Na een bezoek in 1919 aan het platgesmeten Moorslede wilde de toenmalige algemene overste Veronica Forman niet meer terug naar de vooroorlogse grond bij de kerk en keek uit naar een geschiktere bouwplaats. Ze kocht van graaf Hervé d'Hunolstein, heer van Dadizele en Moorslede, - in ruil voor het perceel van het vorig klooster - een uitgestrekt stuk grond (4,5 ha.), hier in de Stationstraat, verder weg van het centrum maar tegelijk dichtbij het station, dus beter gelegen voor het transport van de leerlingen.  Luchtfoto van het voormalig hoofdklooster. Rechts L-vormige kleuter- en basisschool; U-vormige kloostervleugel in het midden; links U-vormige vleugel: pensionaat/secundair onderwijs. In 1923 werd de eerste steen gelegd van dit nieuwe moederklooster, opgetrokken in een regionaal getinte neogotische bouwstijl, ontworpen door de Brugse architect Alfons De Pauw. De werkzaamheden van de aannemer Hendrik Verbeure uit St. Andries schoten zo snel op dat de zusters nog datzelfde jaar, op 27 september, - na 9 jaren ballingschap! - hun noodklooster in Ardooie konden verlaten en hun intrek nemen in het uit zijn as herrezen kloostergebouw.  De gedenksteen van de inwijding (1924) in de inkomhal van het nieuwe klooster. Op 7 augustus 1924 werden de splinternieuwe kloostergebouwen plechtig ingewijd door kanunnik Dignant, die de zieke bisschop Waffelaert van Brugge verving. Hierbij werd in de muur van de inkomhal, bij het centrale trappenhuis, een gedenksteen onthuld. Er werd niet langer gesproken, zoals in de 19de eeuw, van de "Zusters van St. Vincentius a Paulo", maar van de "Zusters van O.-L.-V.-ten-Bunderen", met een verwijzing naar het verdwenen middeleeuws Gasthuis ten Bunderen op de Tuimelarehoek.  De sculpturen boven de grote ingangspoort van het klooster. Boven de hoofdingang, onder een pinakelvormig baldakijn, prijkt het beeld van O.-L.-Vrouw. Aan beide zijden staat een Latijnse inscriptie gebeiteld. Links "Circa an. Dni MCCLXIX fundari coepi" (= "Omstreeks het jaar onzes Heren 1269 begon ik gesticht geworden"). Rechts "beLLI rUInarUM sUCCeDo aCerVIs" (= "Ik verrijs uit de puinhopen van de oorlog"). Op de balustrade eronder zien we het wapenschild, met het embleem, een zespuntige ster van "Ten Bunderen" met de kenspreuk van de Congregatie "ITER PARA TUTUM" (= "Maak de reis voor ons veilig"), afkomstig uit de beroemde Maria-hymne "Ave Maris Stella" (= Wees gegroet, Sterre der Zee).  Het interieur van de stemmige kloosterkapel. Het interieur van het klooster is grotendeels bewaard. Een pareltje van architectuur is de centrale kloosterkapel. Aan het interieur werd 4 jaar lang gewerkt, van 1933 tot 1937. De wanden zijn rondom bekleed met vaalroze en ivoorkleurige keramische tegeltjes, in Art Deco-stijl, met een sobere ingewerkte kruisweg (1934). De 12 dubbelramen (1936) aan beide kanten van het schip stellen de 24 symbolen voor uit de litanie van O.-L.-Vrouw, met daarboven, in kleine roosvensters, het wapenschild en de naam van de 12 gemeenten in West-Vlaanderen, waar de Congregatie ooit een filiaal met bijhorende school bezat, met de oprichtingsdatum.  De glasramen in het koor van de kapel, na Wereldoorlog I. Centraal O.-L.-Vrouw, links St.-Jozef en rechts de H. Augustinus. In het koor van de kapel zijn 5 glas-in-loodramen aangebracht (1935), eveneens in Art Deco-stijl (v.l.n.r.): het jubelvenster (1969, t.g.v. 700 jaar Ten Bunderen), St.-Jozef, O.-L.-Vrouw, de H. Augustinus en de H. Agatha. De zusters slaagden erin om, na WO I, snel aan te knopen bij hun vooroorlogse apostolaatswerk bij uitstek: degelijk onderwijs geven.
 De aanpalende dagschool voor kleuter- en lager onderwijs in de jaren 1920
Vanaf 1981 was het hele secundair onderwijs gemengd. Enkele jaren later werd zelfs het internaat toegankelijk zowel voor jongens als voor meisjes. Langzamerhand kwam het onderwijs én het beheer van de scholen in handen van leken. Vanaf 1985 werd de Beroepsschool (Snit en Naad), jaar per jaar, volledig afgebouwd. In 1988 volgde de verplichte invoering van de "Eenheidsstructuur" van het VSO. Onder meer door deze invoering van de eenheidstructuur, de evolutie naar grootschalige scholen en de daling van het aantal leerlingen moest de hele secundaire school in 1991 haar deuren sluiten.  Vanuit dit klooster stuurden de Zusters vanaf 1926 missionarissen naar Basankusu, in het Congolese Evenaarsgebied. In totaal trokken 42 zusters naar de Basankusu-missie, waar ze terecht kwamen in het onderwijs en in de gezondheidszorg, in 4 missieposten. In 1961 richtten de zusters een (sinds 1975 volledig zelfstandige diocesane) Congregatie van inlandse zusters op, de "Soeurs Thérésiennes". Na 70 jaar missiewerk, keerden de 4 laatste Ten Bunderenzusters op 6 januari 1996 definitief terug naar Vlaanderen.  Het kloosterfiliaal en de meisjesschool in Geluwe (omstreeks 1930). De zusters openden van hieruit nog nieuwe kloosterfilialen: in Geluwe (1927 tot 2008), in Poperinge de communauteit van Paulinen (1928 tot 1961), in Abele-Watou (1937 tot 1961) en Brugge (1989 tot 2003). Tegelijk sloten andere bijhuizen hun deuren: Westouter (1936), Proven (1938), Wulpen (1945), Krombeke (1945), Pollinkhove (1951), Raversijde (1971), Slypskapelle (1975), Oostveld (1990), Middelkerke (1992), Waardamme (1993), Oedelem (2002), Mariakerke (2015), Knokke-Heist (2017). Bij het begin van de 2de Wereldoorlog (1940) telde de hele Congregatie 228 leden. Daarna ging dit aantal - zoals overigens in de meeste religieuze orden en congregaties - langzaam in dalende lijn, door een vermindering van het aantal roepingen, de veroudering en het toenemend aantal sterfgevallen. In 1960 waren er 190 zusters, 166 in 1970, 120 in 1980, 59 in 2000, in 2021 nog 15.  Laatste bijeenkomst in de kloosterkapel vóór het vertrek naar Zonnebeke (2004). In 2004 verhuisden de bewoonster van dit moederklooster van O.L.V.-Ten-Bunderen naar een hagelnieuw gebouw in de Ieperstraat in Zonnebeke, naast het Zorgcentrum St.-Jozef aldaar. De algemene kosten (voor verwarming, algemeen onderhoud, e.d.) liepen te hoog op én het hele gebouwencomplex was véél te groot geworden voor de inkrimpende communauteit van ouder wordende en (sommige) zorgbehoevende zusters.  het huidig klooster van Ten Bunderen in de Ieperstraat 54A in Zonnebeke. Men kan voor alle bijkomende informatie en voor de 7,5 eeuwen geschiedenis van de Congregatie terecht op:
 Speeltijd voor de kinderen van St.-Idesbald-Ten Bunderen (Foto: St.-Idesbald). Na het vertrek van de zusters werd in 2004 het hele kloostergebouw (behalve de aanpalende directeurswoning én basisschool) overgedragen aan het Multifunctioneel Centrum St.-Idesbald van de Broeders van Liefde in Roeselare, en draagt de naam BuBaO (= Buitengewoon Basis Onderwijs) - St.-Idesbald - Campus Ten Bunderen. Hier geeft een multidisciplinair team aangepast basisonderwijs aan kinderen (jongens en meisjes vanaf 3 tot 13 jaar) met (ernstige) leerstoornissen, die een sterke nood hebben aan structuur en rust, of die een ASS (= autisme-spectrumstoornis) hebben. Op de Campus Ten Bunderen biedt men ook minderjarigen met een beperking zowel verblijf als dagopvang aan, plus een mobiele ondersteuning, inclusief tijdens weekend- en vakantieperiodes.
GELEIDE GROEPSBEZOEKEN MOGELIJKHeel wat mensen uit Moorslede en omgeving hebben school gelopen in Ten Bunderen. Velen denken met nostalgie hieraan terug en willen graag nog eens een kijkje nemen binnen de muren van het klooster. Maar omdat het klooster sinds 2004 een nieuwe bestemming kreeg is het - zowel buiten als binnen - niet voor het brede publiek toegankelijk, behalve bij speciale gelegenheden, zoals een Open Monumentendag of een Erfgoeddag. Daarom zijn er toch nog mogelijkheden voor geleide groepsbezoeken aan het kloostergebouw, mét gids. Daarbij gelden volgende praktische regelingen:
Men moet evenwel steeds vooraf de datum en het aanvangsuur reserveren bij een van de volgende organisaties:
 Een blik vanuit de ruimte op de kloostergebouwen van Moorslede (© Google Satellite View).
|
