DE REGEL VAN DE H. AUGUSTINUS VOOR TEN BUNDEREN (1473)

(transcriptie van het gotisch Middelnederlands schrift)


folio 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

folio 1

Hier beghint de Reghele vanden religiœne van mijn heere sinte Augustijn Ghetranslateirt uuten latine in vlaemsche. Dit zijn de gheboden die wy bevelen huleden te houdene die in cloosters zijt ghestelt ende begheire van gheenen properen goede te hebbene.

Alder eerst om dat ghileden te zamen vergadert zijt So moet ghileden wezen eendrachtich Te gadere wonende in een huus ende hebben al eene ziele ende een herte dat es een wille ende een begherte in gode Ende gheen van huleden moet hebben noch zegghen dat ze eenich proper goet heift. Maer al huleder dinghen moeten

folio 2

top

wezen ghemeene Ende die upperste van den huus moet elke van huleden gheven ende distribueren leiftocht ende te cleedene - niet elken even ghelijc noch even vele want ghij en hebbes niet al even groote noot noch ghij en zijt niet van even grooter weerde Maer men zal elken gheven ende distribueren dat haer van node es naer den vermueghene vanden huse. Want wij lesen int werc van den apostelen dat al huerleder dinghen waren onder hemleden ghemeene ende men gaf ende distribueirde elken dat hem van noode was

Van aerme zusters die de weerelt laten
S
o wie eenich goet hadden in de weerelt als zij comen in cloostere dat moeten zij ghewillighe-

folio 3

licke laten wesen ghemeene Ende niet hadden inde weerelt die moeten niet zouken inden cloostere tghuent dat zij daer buten niet vercrighen en mochten Nochtan zal men huerleder ghebreckelicheit voorzien naer dat hemleden van noode es Al waren zij ooc van zo aermer condicie dat zij buten huerleder leiftocht niet mochten v[er]crighen ne maer dan ende moghen zij niet peinsen dat zij zalich of gheluckich zijn alleenlic dat zij vonden hebben int cloostere huerleder leiftocht en huerleder cleederen twelke zij buten niet en vonden Noch zij en moeten hemleden niet verhoveirden noch uprechten hueren stiven hals om dat zij zijn ontfanghen int ghesels[c]ap vanden ghoonen

folio 4

top

bi wien zij niet comen en dorsten als zij buten waren. noch ooc huerleder bliscap maken in ydel gl'e (gl'e=glorie). maer zij moeten therte te gode waert keeren ende hem dancken ende loven. te dien hende dat die cloosters goet en oorborelic zijn den rijcken ende oorborelic den aermen. maer dat die rijcken henleden niet vermeerderen en die aermen hemleden verheffen.

Van hoverdicheit te scuwene
Ende ooc noch de ghone die goet hadden in de weerelt en moet niet vernoeyen (vernoeyen=vermoeien) noch vervelen vanden aermen zusteren die ten heleghen gheselscape comen zijn uuter aermoede vander weerelt. maer zij moete henleden verblide vander aermer zusteren gheselscape dan vander hoocheyt of vand'

folio 5

rijcheit van hueren gheslachte Noch zij en moeten hemleden niet verhoverdeghen als zij ghegheven hebben huerled' goet ten oorbore vanden ghemeene leiftocht dat of zijt ghehouden hadden en gheoorboort in de weerelt. Want alle ander quaetheden doet men in quaden ghewerken om dat zij zouden ghescien. maer hoveirdicheit alleene dreecht en belaecht die goede ghewerken om die te nieute te doene.

Van paeyse ende eendrachticheit te houdene Ghy zult leven alte zamen eendrachtelic ende paiselic ende eert gode in al wiens te[m]ple en wonste ghileden zijt ghemaect Ende weist eenparich vast ende neerstich in bedinghe in tiden ende in hueren die daer toe ghestelt zijn In die bede ca-

folio 6

top

mere en zal niement iet anders doen dan tghuent daer toe dat se ghemaect es ende daer of dat ze name heift ontfaen. te dien hende dat men gheen belet endoe de ghone die buten ghetiden bedinghe doen willen in de bede camere Als ghileden gode bidt met psalmen hymen en ander bedinghe zo moet ghy wenden ende keeren int herte tghuent dat ghi spreict metter mont. ende en wilt niet zij[n]ghen zonder alleene tghuent dat ghescreven es om dat ment zijnghen zoude en tghuent dat daer toe niet es ghescreven dat en zal men niet zijnghen noch lesen.

Van abstinencie ende lesen ter tafele
Dwijnc huleder vleesch met vastene ende met abstinencie van spise en van dranke. also zeere als huwe

folio 7

cracht ende huwe ghesonde (= gezondheid) verdraghen mach. ende als eeneghe zustere niet vasten mach zij en moet nochtan gheen voetsel nemen but' (= buiten) huere van maeltiden het en ware dat ze ziec ware Als ghi gaet zitten ter tafele tot dat weder upstaet vand'tafele zuldi hooren zonder striden ende zonder ghescil tghuent dat men huleden ghecostumeirt te lesene. ende ghi en zult niet alleenlic nemen ende eten die spise vander tafele maer ooc metten oren hooren ende begheeren te hoorene twort gods.

Van te lidene metten weeken
Die weec cranc of teedere zijn hute eester costume (=ten gevolge van hun eerste gewoonten) al eist (eist=is het) dat mense zochtere en anders tracteirt (= behandelt) dan die andere het ende

folio 8

top

moet die andre niet vervelen noch onrecht dijncken die sterkere ende vromere zijn noch en moeten niet peinsen dat dese weeke zijn weildich of gheluckich om dat zij hebben ende nemen tghuent dat die andre niet en hebben. Maer zij behooren het te verblidene dat zij meer v'mueghen (=vermogen) dan die weeke En waert zo dan men de ghone die uter weilde vand' weerelt int cloost' (= klooster) comen zijn eenich voetsele cleederen of dexele (= dekking) gave meer dan de anderen die in stercheit ende in hartheit ghewone zijn daer omme en moeten zij niet murmureren maer peinsen hoe vele dat de ghone die rijcke ende weildich waren in de weerelt ghedaelt zijn van hueren state ende henleden v'nedert (= vernederd) hebben int cloostere al moghen zij hem niet wel gestrecke toter vruchtbaer (= wat sterkere gezondheid genoegzaam is zal niet toereikend zijn voor een week gestel)

folio 9

heit vanden anderen die sterkere zijn van lichame ende van complectien noch zij en moeten niet alle begheeren tghuent dat zij eeneghen zien meest hebben niet om dat mense in dat eeren wille maer niet henleden liden (= omdat men ze lijdt, ze verdraagt) te dien hende dat die blamelicke quaetheit (= opdat geen lasterlijke verkeerdheid eruit zou spruiten) int clooster daer die rijcke al dat zij moghen pinen en laboreren niet ghescie dat de aerme werden ledich ende leckere.

Van zieken recreacie te doene
Ghelijcker wijs dat de ghone die ziec zijn moeten abstineren ende min nemen dan die ghesonde te dien hende dat zij in hare ziecheit niet zouden wezen b'last (= belast) also moeten zij naer die ziecheit als zij an die bate zijn (=aan de beterhand zijn) moeten zoetelicke wezen ghetracteirt (= behandeld) omdat zij te bet henleden zouden mueghen v'maken (= vermaken)

folio 10

top

ende te eer ghenesen al waren zij ooc van aermoede uuter weerelt in cloosters comen al of hemleden gave huerleder versche ziecheit tghuent dat den teederen ende weildeghen gheift haer eerste costume ende ghewoonte Maer als zij vercreghen ende v'couvereirt (= hervonden) hebben huere ghesonde ende huere cracht zo moeten zij weder keeren t' (= tot) bester costuume ende gewoonte vanden ghemeenen twelke ten dienaers gods zo vele te meer betaemt dat zij minst ghebrecs hebben te doen hende dat zoetheit vand' (= van der) spise niet daer of houde ghequelt ende ghezont de ghone die aldus ghetracteirt hebben ghe zijn ziec. Maer die ald' (= altijd) weec ende teedere zijn zij moeten peinsen dat dese rijcste zijn die in ghesparicheden ende in stracheden van levene te houdene ende te v'draghe- (= verdragen)

folio 11

ne de vroomste zijn want betere es nun ghebreken dan vele hebben.

Van zuuverheden te wachtene
Huleder abijt en moet niet wesen uutwendich noch te noterene dat es merkelic noch ghi en moet niet begheeren yement (= iemand) te ghelievene ter cause van huwen cleederen maer of cause van uwe duechden ende van uwe goede zeden Als ghileden ute gaen wilt zo moet ghi te gadere gane ende als ghi comt daer ghi wesen wilt zo moet ghi te gadere bliven in uwen ganc in uwen staet in uwe manieren noch in al uwe porringhe (= aansporing) of roeringhe zo en moet niet wezen dat yemens zien of antscauwen v'belghen (= verbolgen, beroerd, ten kwade ophitsen) mach maer dat uwe staet ende uwe helicheit betamelic es En waert

folio 12

top

zo dat ghileden uwen ooghen wierpt up eeneghe mannen te ziene ghi ne moetse up gheenen man vesten want als ghi hute gaet ende es huleden niet v'boden (= verboden) mans te ziene maer henleden te begheerene of van henleden willen begheert te zijne dats groote zonde want niet alleene met eender zwighende begheerte maer ooc metten anscauwene ende metten ghewerken zo verwarent (= gewaarworden) die begheerte vanden vleesche noch en zecht niet dat ghi hebt een zuver herte of een scamel ghedachte eist dat ghi hebt een onrein ghezichte of een ontscamel oghe want t'onscamel ende t'onrein oghe es wroughinghe ende bode vander onscamele en onreinder herte ende als twee onscamel herte theen (= het een) den an-

folio 13

deren met eenen anscauwene zonder metter tonghe te sprekene huer begheerte gheven te kennene ende tenen in tanders minne v'huecht (= 't een in 't anders minnen verheugt) ende ghenouchte neimt danne zo vliet ende scheet van hemleden zuuverheit al worden ooc die lichamen niet vleesschelic gheonreinicht noch ghemoleirt (= verontreinigd noch aangeraakt) ende de ghone die hare ooghe vest up eenighen man ende die man up haer en moet niet wanen dat zij van yement (= niemand) ghezien es als zij dit gedaen heift want waeromme voorwaer ze wert ghezien vanden ghonen dat van den welken ze lettel ghemeent hadde ghezien te zijne en ooc dat hemleden dijnc zo hemelic zijnde dat zij van gheenen meinschen wanen ghezien te zijne wat zal ze dan voor gode die

folio 14

top

alle dijnc van boven anziet ende voor wije niet verholen bliven mach zal ze daeromme wanen dat god niet en ziet om dat hijse (= hij ze) niet haestelicke puniert dewelke te pacientere (= verduldigen) dat es te vroedere (= met meer wijsheid) dat hi es desen dan zo zal elke goede zustere vreesen te verbelghene zo dat zij niet begheere eenighen man qualicke te ghelievene ende moet peinsen dat god alle dinge ziet te dien hende dat ze niet begheert eeneghen man van hen zondelic of qualic ghezien te zijne Die vreese gods es in dese cause ghepresen ende ghecommandeirt daert ghescrevenen staet dat de ghone die tooghe (= het oog) aldus vest es abhominabele en onbequamelic gode den heere. ende hier omme als ghileden te gadere zijt in die kerke of in eeneghen ande-

folio 15

re plaetsen daer mans zijn of v'keeringhe wacht wel uwe zuverhede onder huleden want god die wonende es in huleden zal in deser manieren huleden bewachten ende ghileden dese petulacie (= uitgelatenheid, afgeleid van het Franse 'pétulance') dats dit wijnken ende vestijnghe van ooghen in eeneghen van huleden keertse haestelicke of te dien hende datse niet voordere en gaen maer rechte voort (= ogenblikkelijk) zij ghebetert en ghecorregiert En waert zo dat ghi eeneghe zaecht diet weder doen achter dat ze daer of eens van iement begrepen (= betrapt, vermaand) ghezijn hadde de ghone diet bevint moetse voortroupen (= moet ze kenbaar maken) en ontdecken ghelijcke dat men ontdect de ghewonden om te ghenesene Maer eerst zo zal zoudt (= zij het) eender zustere of twee betoghen ene kenlic maken dat ze hut' mond van twee of van drie

folio 16

top

mach verwonnen ende ondervonden wezen ende met scerper correctie ghetrect ende ghedwonghen Ende ghi en moet niet ingieren (= schuldig voelen) dat ghileden quaet of wreet zijt om dat ghi de besculdeghe aldyt voort roupt ondect ende corrigiert want ghi zout tenmere dan quetselic (= schuldig) zijn liet ghi uwe zusteren bederven ende v'loren gaen die ghi met begripene ende correctien zout mueghen ghenesen ende behouden want hadde uwe zustere eeneghe zorghelicke wonden in huer lichame ende zij dit decken ende wechsteken wilde van vreesen dat mense up sniden zoude of met bittere medecine vermaken zoude dit niet grooter wreetheit zijn dat ghi dat verzwighen ende conpasselic dat ghijt (= dat gij het) te kennene gaeft ende ondectet vele meer dan moet ghile-

folio 17

den ontdecken ende openbaren dit gewonde vander ziele (=wonde van de ziel) dat ze niet aerghe ende vorte int herte maer eermense (= vooraleer men ze) aldus zal ontdecken voort roupen of wroughen voor die andere men zalse eerst die scult ende mesdaet gheven te kennene den meestren vanden huuse dat se de meester of meestresse secretelic (= vertrouwelijk) begripen ende corregieren dat ze haer beteren mach eert de anderen openbaer of kennelic zij Maer waert dat ze danne looghende dan zal men dat doen bliken bi oorconde (= mondelinge verklaring) zo dat ze nu voor alle de andere zusteren niet alleene van eender oorconde bescolde maer uten monde van twee of van drie mach openbaerlic vernommen zijn En zo wie aldus vernommen wert moet ghecorregiert zijn ende openbare beteringhe

folio 18

top

doen naer den goetdinckene vanden meestere of vanden ghone wien de correctie en dispensacie toebehoort. en waert dat ze dese correctie ende beteringhe te doene weder zeide (= weigerde) al gijnc ze niet wech men zal se uut uwe gheselscepe steken ende dit maer conpasselic dat ze met haer vortheid ende pestilencie corruptie die andre niet bederve Ende al tghuent dat ic hebbe gheseit vanden ooghen niet te vestene moet ooc in allen anderen zonderlinghe dijnghen te onderzoukene te verbiedene te toghene te prouvene te corregierrene ende te weckene neerstelic ende getrauwelic ghewacht ende onderhouden zijn met minnen vanden meinschen ende hatie van

folio 19

den zonden (= liefde tot de mens en haat van de zonde)

Dat men gheen dijnc hemelic van yemend noch ontfanghen moet
So wie van huleden voort ghetorden (= getreden) zal hebben in groot quaetheit dat ze van iemend eeneghe brieven of in weelkins (= juweeltjes?) of eeneghe andre ghiften hemelic ontfaet eift (= heimelijk ontvangen heeft) dat zoet (=zij het) niet en loochent maer al willens kent (= bekent) men zal se sparen en bidden voor haer maer eist (= is het) dat zoet (= ze het) loochent ende daer mede daer naer bevonden of bij oorconde verwonnen zij zo moet ze daer of groote ende zware correctie ontfaen en beteringhe doen naer de wille ende goetdijnckene vander meestresse.

Dat men de cleederen al in een stede beware
Ghi moet huwe cleederen legghen in eene ghemeene stede onder die bewarenesse van eend'zustere of van twee

folio 20

top

of also vele als daer toe behouft om die te scuddene te zuverene ende te wachtene vande motte ende ghelijcker wijs dat ghi alle ghevoet zijt uut eenen kellenare (= kelder) dat es met ghelijcken voetsele zo moet ghi wesen ghecleet uut eene vestairie dat is met ghelijcken cleederen.

Dat gheen strijt noch ghescilen zij om die cleederen
Eist dat wezen mach zo en elker niet behooren te zegghene of te onderscheedene wat cleederen dat men haer voort brijnct of gheve alst die tijt heescht (= als de tijd het vereist) of elker zustere weder nemen ende hebben zal die cleederen die ze of leide (= aflegde) of ander cleederen die eeneghe andere zusteren of leiden als men nochtans niement ontsecht tghuent dat ze van noode es ende waert dat hier ute

folio 21

onder huleden eeneghe stridinghe of murmuracie rese ende eeneghe dachte dat men huer aergher (= slechter) abiten of cleederen gave dat ze te vooren hadden ende dat ze van dien onwerdich ware noch verdient hadde dat mense aergher cleeden zoude dan die andere zusteren. So prouft in dit ende peinst hoe vele dat huleden ghebreict (= gebrek lijdt) van binnen int gheestelic abijt vander ziele die nu strijt om tabijt vanden lichame. En waert zo dat men in dit huleden verdroughe ende met hulede lede ende gedoochde dat elke zustere weder name tabijt dat ze of gheleit hadde nochtan moet ghi uwe cleederen die ghi of lecht altoos legghen te gadere in eene stede onder die bewarenesse vander ghone die de vestiarie heift te

folio 22

top

bewarene in zulker wijs dat gheene zustere moet weirken of het maken om haer maer al uwe ghewerken moeten wezen in een dat es ter ghemeene oorbore (= gebruik, nut) met meerder neerstichede rasschede (= snelheid) en verniewheden (= vernieuwingen, herstellingen) dan elke zustere wrochte om haer zelven of maecte haer propre (= eigen) dijnc want al zoot (= al zo het) ghescreven es caritate en zouct haer proper dijnc niet twelke es aldus te verstane dat caritate stelt die ghemeene dijnghen voor de propre ende niet de propre voor de gemeene. Et daer omme zo moet ghi weten in alzo vele als ghi die ghemeene dijnghen meer zouct dan die propre in al zo vele meer profiteirt ghileden in caritaten die alle dijnghen die ons van nooden zijn in dit lidende leven altoos boven schinen en boven bli-

folio 23

ven van caritaten.

Dat die zusteren niet hemelic ontfanghen moeten dat men hemleden gheven zal
Hier ute zo volcht dat waert alzo dat eeneghe lieden huerleder kinderen (= hun dochters in het klooster) of eeneghe anderen vanden cloostere of vanden huus ter cause van zibben (van het Duitse Sippe= familie, familieleden, of kan ook vrienden aanduiden) of eeneghe anderen condicie gaven eeneghe cleederen of iet anders dat henleden van noode ware dat en moeten zij niet hemelic noch bedectelic ontfanghen maer het moet wezen in de macht vander meestresse dats te verkeerene ter ghemeender oorbore (= te gebruiken ten dienste van de gemeenschap) en ooc te ghevene diet meest van nooden heeft.

Hoe men die cleederen wasschen zal
Ghileden moet wasschen of doen wasschen vanden vulders uwe clee-

folio 24

top

deren niet als ghi wilt noch niet naer uwen apetite maer naer den goedijnckene vander meestresse dat die curieuse begherte van zuveren den cleederen gheene vulheit trecken of vergaderen van binnen in die ziele.

Hoe men die zieke zusteren zal consenteren te badene alst oorborelic es ende te ontsegghene alst deeren of quetsen mochte
Als ten lichame van eenegher zieker zustere van nooden wert men zal haer niet ontzegghen te badene maer men moet haer consenteren zonder murmuracie bi den rade vanden medicijn (= volgens het advies van de dokter) in zulker wijs ooc al wilde ze niet baden nochtan ten bevele vander meestresse zo moet ze doen tghuent

folio 25

dat te doene es om haer ghesonde (= gezondheid) naer den rade vanden medicijn en waert zo dat ze baden wilde of eenich and'dijnck doen (= andere ding doen) ende dat haer niet van noode noch oorborelic ware men moet in datte haer begheerte noch haer apetijt niet obegieren (= gehoorzamen) noch consenteren want dicwilen aleist (= al is het) quetselic men waent dat oorborelic es tghuent dat ghenoucht En waren die ziecheden of dolueren (= pijnen, afk. van Franse 'douleurs') bedect ende van binnen inden lichame men moet den zieke lichtelicke gheloven als hi zecht waer dat hem houdt maer of tghuent dat hem ghenoucht oorborelic es om zijn ziecheit te ghenesene eist dat men niet zekere en weet zo moet men raet nemen anden medicijn. Ende die zusteren en moeten niet ute gane ten baden

folio 26

top

noch te gheenen anderen plecken het en zij noot ende danne zij en zullen zij niet min tegadere ute gaen dan twee of drie ende de ghone die noot heift van ute te gane ende mach niet met haer nemen die ze wille maer ze moet gaen metter zustere daer mede dat de meestresse zal bevelen te gane.

Die meestresse vanden huus moet iemand bevelen tlast vanden zieken te hebbene
Die zorghe en tlast van den zieken alzo wel vanden ghonen die naer die ziecheit noch te lavene (= koesteren) zijn als vanden ghonen die noch in crancheden en in ziecheden of curtsen pinen ende laboreren moet men iemand bevelen de welke mach heesschen van den kelnare (= kelder waar de spijzen worden bewaard) of vander bottelrie (= waar de drank wordt bewaard) - tghuent dat de zieken van node es.

folio 27

De ghone die last van officien hebben moeten van dien gheerne den zusteren dienen
De ghone die ghestelt zijn in laste van officien om den kelnare vestiarie of de boucken te wachtene of ander lasten zij moeten den zusteren gheerne ende ghewilleghelic dienen elke van haren laste en officie die boucke zalmen heesschen alle daghe teender ghestelder huere (= op het aangeduide uur) buter welker huere zo wie die boucken heesschen en zullen gheene hebben.

Dat gheen ghescil noch nijt en zij ond' (=onder) die zusteren
De zusteren en moeten niet striden noch ghescil onderlinghe hebben ende waert dat eenich of ghescil rese dat moet men haestelic of legghen (= bijleggen) dat die gramscepe niet en wasse ende

folio 28

top

verharde in nijde of in hatie ende maken een balke van eenen stroeye (= strohalm) ende die ziele manslachtich want men leist dat die ghone die zijnen broeder of zijn zustere haet dat hij manslachtich es ende zo wie met upspraken (= lasteren) vlouken of scoffiereghe (= onbetamelijke) dijnghen an te zegghene eeneghe zusteren of ander personen ghequets of verbolghen heift moet daer of haestelicke satisfactie ende ghenouchdoen ende de ghone die ghequets of v'bolghen es moet zonder ghescil ende zonder wedersporicheit v'gheven (=zonder weerwraak vergeven) dat haer mesdaen es ende hebben zij de anderen mesdaen of verbolghen zo moeten zij elc anderen verghevenesse bidden ende vergheven dat haer mesdaen es om uwe bede die zo vele te betere ende te ganser zijn te dickenre (= vaker) dat ze ghedaen zijn want vele betere

folio 29

es de ghone die dicwilen met gramscepe ghetempert ende rechte voort hem haest ende pijnt om v'ghevenesse te impetrerene (van het Latijnse: impetrare; van het Franse: impétrer: verkrijgen) ende te v'ghevene vanden ghonen wie ze meszeit of mesdaen heift dan die ghone die zelden of spade (= laat) gram es ende daer naer met pinen haer ghenoughen mach om ghenaden of verghevenesse te heesschene maer die nemmer meer of metter herte v'ghevenesse bidden wille es zonder cause ende zonder v'diente int cloostre al waert die mense niet hute stake (= uit het klooster stoten) ende hier omme zo wacht huleden van quaden harten worden ende waert datse hute uwe monde ghelaten waren zo en moet ghi niet traech wezen uten zelven monde daer die quets ende die worden commen zij voort te bringhene die medicine dat die meestre

folio 30

top

dat es die upperste den anderen die ond'sten (= de onderste, de onderdaan) zijn gheen verghevenesse bidden en moet (= de overste moet aan de onderdaan geen vergiffenis vragen)
Als noodt es van enen met disciplinen in quaden stonden te begripene huleden die anderen hebt te regierene dwijnc hu te zegghene harde worden ende belieft ghi wel dat ghi huleden ontgaen hadt buten redenen ende boven maten nochtanne (= nochtans) en wort ghileden niet ghehouden ghenaden noch verghevenesse te heesschene den ghonen die huleden onderdanich moeten wezen dat als men te vele wacht odmoedicheit voor de ghonen die moeten wezen onderdanich ende subiect (= onderdaan) de macht en auctoriteit van regierene niet zij v'smaet (= versmaad) noch te broken (= broos, licht breekbaar). Maer ghi zult bidden ghenaden en v'ghevenesse gode den heere boven

folio 31

al die wel weit hoe ghi bemint de ghone die ghi meer begrepen hebt dan zij verdient hadden of dan ghi sculdich waert van doene niet dat eeneghe vleesschelicke maer gheestelicke minne moet onder huleden wezen.

Hoe men de meestresse obedieren (= gehoorzamen) zal
Men moet obedieren de meestresse ghelijc den vadere ende noch meer den priestere die de zorghe ende tlast draecht van huleder ziele.

Dat die meestresse moet over gheven den meester vanden huus die mesdaet vanden zusteren
Omdat al dese pointen zouden mueghen wezen wel ghehouden ende up datter iet qualic ghehouden ware dat men datte niet

folio 32

top

lichtelic noch roukelozelic zonder beterijnghe zoude laten liden zo zald'meestresse toe behooren de mesdaet vanden zusteren daer over dat ze gheene macht heift over te bringhene (= waarover ze geen jurisdictie heeft, dus macht om te vergeven) den meester vanden huus of den ghone die auctoriteit ende macht heift bi rechte die te corregierene (= verbeteren).

Dat die ghone die boven huleden es en moet niet wanen dat hi daer omme zalich ende gheluckich es
Dat die ghone die boven huleden es tzij meester of meestresse moeten anderen gheven goet exemple ende zi en moeten ooc niet wanen dat zij zijn zalich of gheluckich om dat zij macht ende dominacie (= meesterschap) heift over huleden Maer om dat die meestresse huleden met caritaten dienende es zo moet ze in eeren voor

folio 33

huleden wezen als uwe prelatesse (van het Latijn: praelatus = voorgetrokken, voor u geplaatst) Maer voor gode met vreesen te ned'ghesleghen tot uwen voeten Voor al moet ze gheven goet exemple ende ooc begripen die moeyelic ende onrustelic zijn ende v'troosten die bloot ende cleenmoedich zijn ontfanghen ende bezorghen die weeke ende zieke wesen ghedoochzamich ieghen (= jegens) elken hi moet gheerne discipline nemen ende ontsienlic (= met schroom, met eerbied) gheven ende al eist beede van nooden nochtan moet hi meer begheeren van huleden ghemint te wezene dan ontsien altoos peinsende dat die upperste van huleden rekeninghe doen moet voor gode waeromme ghileden moet haer altoos wel obegieren en onderdanich wezen ende niet alleene ontfaermenesse ende compassie hebben up hemleden maer ooc up hem de welke te hoghere dat

folio 34

top

hi boven huleden es in meerder vresen dat hi staet.

Dat dit bouxkin een'de weke huleden ghelezen zij
Om dat ghi huleden zout mueghen anzien in dit boucxkin ghelijc in eenen speghele ende dat men niet bij rouckeloosheden zoude vergheten zo moet men huleden dit boucxkin lezen eens de weke ende daer ghi vint dat ghileden al dese voorscreven dijnghen wel ghedaen ende wel onderhouden hebt danct gode den ghevere van allen goede Ende zo wie die ziet ende bevint dat haer iet van dezen ghebreict (= ontbreekt) ze moet rauwe hebben van dat leden es ende voorsienich wezen ieghen dat toe te commene en biddende altoos dat hare scult ende mesdaet mach wezen vergheven ende dat ze niet

folio 35

moete zijn mesleet in temptacien AMEN

D. MUELENARE
(de vertaler van het Latijn naar het Middelnederlands)


top